Αποκατάσταση-στερέωση του βυζαντινού λουτρού στη Θεσσαλονίκη = Restoration-consolidation of the byzantine bath in Thessaloniki /
Η λειτουργία των δημόσιων λουτρών ή βαλανείων, που, εκτός της εξυπηρέ- τησης της προσωπικής υγιεινής, αποτελούσε βασικό στοιχείο της κοινωνι-κής ζωής των κατοίκων των ελληνορωμαϊκών πόλεων, συνεχίστηκε έως τα τέλη της ύστερης αρχαιότητας με σταδιακές διαφοροποιήσεις ως προς τη μορφή και τη λειτουρ...
Shranjeno v:
| Κύριοι συγγραφείς: | , |
|---|---|
| Format: | Knjiga |
| Jezik: | Greek |
| Izdano: |
Θεσσαλονίκη :
Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης,
2014
|
| Teme: |
| Izvleček: | Η λειτουργία των δημόσιων λουτρών ή βαλανείων, που, εκτός της εξυπηρέ- τησης της προσωπικής υγιεινής, αποτελούσε βασικό στοιχείο της κοινωνι-κής ζωής των κατοίκων των ελληνορωμαϊκών πόλεων, συνεχίστηκε έως τα τέλη της ύστερης αρχαιότητας με σταδιακές διαφοροποιήσεις ως προς τη μορφή και τη λειτουργία των λουτρικών εγκαταστάσεων, λόγω αφενός των νέων χριστιανικών αντιλήψεων περί σώματος και αφετέρου της υποκατάστασης της κοσμι-κής πολιτείας από την κοινωνία της εκκλησίας. Στο πλαίσιο του αδιάκοπου -χωρίς ασυνέχειες και μη επηρεαζόμενου από τη νέα θρησκεία- αστισμού της πρωτοβυζαντινής κοινωνίας, τα λουτρά ως θεσμός παρέμειναν δημόσια, περιορίστηκαν ωστόσο σε μικρότερης έκτασης οικοδομήματα αποτελούμενα μόνο από τους απαραίτητους για την ολοκλήρωση της ατομικής υγιεινής χώρους: έναν περιορισμένης έκτασης προθάλαμο που λειτουργούσε ως χώρος αποδυτηρίων, τα καλούμενα απόδυτα ή απόδυτρα , το επίσης περιορισμένο και σε ορισμένες περιπτώσεις ελλείπον ψυχρολούσιον , το χλιαοροψύχριον και το θερμολουτήριον , τον εσώτερον , ενδότερον ή θερμόν θόλον , στον οποίο ολοκληρωνόταν η εφίδρωση και ο τελικός καθαρισμός σε ατο-μικούς ήδη από τον 4ο αιώνα λουτήρες, τις καλούμενες κολυμβήθρες ή κόλυμβους, που αντικατέστησαν τις δεξαμενές ομαδικής λούσης της αρχαιότητας. Η λουτρική παράδοση των αστικών στρωμάτων της ύστερης αρχαιότητας, που φαίνεται ότι από τον 7ο και 8ο αιώνα είχε εγκαταλειφθεί από τα λαϊκά στρώματα παραμένοντας για αιώνες προνόμιο αυτοκρατόρων, ανώτερων αξιωματούχων και επισκόπων, οι οποίοι διατηρούσαν λουτρικές εγκαταστάσεις εντός των ανακτόρων ή των ιδιωτικών ενδιαιτημάτων τους, αναβίωσε σταδια-κά από τον 11ο και τον 12ο, κυρίως, αιώνα στο πλαίσιο της εκ νέου και με πρότυπο δομές και έθη της χριστιανικής ύστερης αρχαιότητας αστικοποίησης της κοινωνίας που παρατηρείται στα χρόνια της δυναστείας των Κομνηνών. Την περίοδο αυτή, όπως προκύπτει από τις πηγές, ανανεώθηκε το ενδιαφέ-ρον των κατοίκων των βυζαντινών άστεων για ζητήματα προσωπικής υγιεινής, που είχε παλαιότερα ατονήσει. Ήδη από τον όψιμο 11ο αιώνα η παράδοση των λουτρών είχε αναβιώσει εκτός των αυτοκρατορικών ανακτόρων. Πέρα από την ίδρυση δημόσιων συνοικιακών λουτρῶν , λοετρῶν, λου(σ)μάτων ή βαλανείων από την πόλη ή τον επίσκοπο για λόγους κοινωνικής ωφελείας, κατά την περίο-δο αυτή αναπτύχθηκε στον λουτρικό τομέα και η ιδιωτική πρωτοβουλία. Λου- τρά ανήκαν και σε ιδιώτες, εκ των οποίων κάποια, τα ἰδιωτικὰ ή πριβάτα, αποτελούσαν εξαρτήματα κατοικιών ευγενών ή πλούσιων αστών και προορίζονταν για προσωπική χρήση των ιδιοκτητών τους, ενώ άλλα αποτελούσαν ιδιωτικές επιχειρήσεις που νοικιάζονταν για δημόσια χρήση. Την ίδια περίοδο υπήρχαν και μοναστηριακὰ λουτρά, τα οποία, όπως μνημονεύεται σε τυπικά βυζαντινών μονών του 12ου, κυρίως, αιώνα, δεν προορίζονταν αποκλειστικώς για την αραιή κατά κανόνα λούση των μοναχών: είναι γνωστές περιπτώσεις λουτρών που ανήκαν σε μοναστήρια και αποτελούσαν παραρτήματα ευαγών ιδρυμάτων τους, όπως νοσοκομείων, και άλλα που λειτουργούσαν ως δημόσια με τις μονές να νέμονται των προσόδων τους. Σε αυτό το κοινωνικό πλαίσιο εντάσσεται η ίδρυση και η λειτουργία του Βυζαντινού Λουτρού της Θεσσαλονίκης. |
|---|---|
| Opis knjige/članka: | Κείμενο στα ελληνικά και αγγλικά |
| Fizični opis: | 31 σ. : έγχρ. εικ. ; 16 εκ. |
| Bibliografija: | Περιέχει βιβλιογραφία |
| ISBN: | 978-960-86749-6-7 |