Μακεδονία

Η Μακεδονία είναι ιστορική περιοχή της βαλκανικής χερσονήσου στη νοτιοανατολική Ευρώπη.

Ήδη από την περίοδο της Αναγέννησης, δυτικοί και Έλληνες λόγιοι μελέτησαν τη γεωγραφία έχοντας ως πρότυπο γεωγράφους της κλασικής αρχαιότητας, όπως ο Στράβωνας, με αποτέλεσμα να υιοθετήσουν αρχαίες ονομασίες που δε βρίσκονταν τότε σε ευρεία χρήση, όπως η Μακεδονία. Παρά τη σχετική τους ακαθοριστία, ως γενικά αποδεκτά όρια της νεώτερης Μακεδονίας τέθηκαν βόρεια το όρος Σκάρδος, βορείως της πόλης των Σκοπίων, ανατολικά η οροσειρά της Ροδόπης και η κοιλάδα του Νέστου, νότια το όρος Όλυμπος και δυτικά ο ορεινός όγκος της Πίνδου. Η περιοχή αυτή ταυτίστηκε με τη Μακεδονία της αρχαιότητας και θεωρήθηκε «φυσική» γεωγραφική περιοχή, παρά το ότι δεν προσφέρεται από την άποψη της φυσικής γεωγραφίας ή της ιστορίας ως μία ενιαία γεωγραφική οντότητα. Χαρακτηριζόταν αφενός από το ότι χρησίμευε ως περιοχή-πέρασμα, καθώς δια μέσου αυτής συνδεόταν το Δυρράχιο με την Κωνσταντινούπολη και, αν και δύσβατη, περιλαμβάνει οροσειρές, λίμνες και κοίτες ποταμών, κυρίως του Αξιού ή Βαρδάρη και του Στρυμώνα, που παρέχουν διόδους που συνδέουν την Κεντρική Ευρώπη με το Αιγαίο, αφετέρου από την εθνοτική της ποικιλομορφία.

Στις αρχές του 19ου αιώνα η ύπαιθρος αγροτική ενδοχώρα της Μακεδονίας ήταν κατά κύριο λόγο σλαβόφωνη, ενώ η ελληνοφωνία επικρατούσε στα αστικά κέντρα και σε μία παράλια ζώνη στα νότια της περιοχής. Η αλλοφωνία των κατοίκων της και η σύγχυση για τα όριά της προσέδωσαν στη Μακεδονία μία αμφίβολη θέση στη γεωγραφία του νεοελληνικού Διαφωτισμού. Τα δύο πρώτα χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης ξέσπασαν εξεγέρσεις στην περιοχή, στη Χαλκιδική και τη Νάουσα, που γρήγορα κατεστάλησαν από τους Οθωμανούς, προξενώντας ένα κύμα προσφύγων στην ελεύθερη Ελλάδα, συμβάλλοντας στο να διεκδικηθεί η Μακεδονία ως αλύτρωτη ελληνική χώρα και να υποκινηθούν τις επόμενες δεκαετίες μια σειρά ελληνικές εξεγέρσεις. Με την εμφάνιση του βουλγαρικού εθνικού κινήματος, η Μακεδονία διεκδικήθηκε και από τους Βουλγάρους που ανταγωνίστηκαν την ελληνική εθνική δράση στην περιοχή στον εκκλησιαστικό και εκπαιδευτικό τομέα, αποσκοπώντας και οι δύο στον εθνικό προσεταιρισμό κυρίως των σλαβόφωνων κατοίκων της περιοχής. Ο ανταγωνισμός αυτός προσέλαβε ένοπλη διάσταση, αρχικά με τη δράση της αυτονομιστικής ΕΜΕΟ τη δεκαετία του 1890 και, μετά την αποτυχία της εξέγερσης του Ίλιντεν το 1903, με τον ελληνικό Μακεδονικό Αγώνα, που έπαυσε με την επανάσταση των Νεοτούρκων το 1908. Η Μακεδονία διαμοιράστηκε από τα γειτονικά εθνικά κράτη της Βαλκανικής με τους Βαλκανικούς πολέμους του 1912-3, τους οποίους ακολούθησαν μεγάλες μετακινήσεις κατοίκων της περιοχής.

Σήμερα η περιοχή της Μακεδονίας εκτείνεται ως επί το πλείστον στην επικράτεια τριών γειτονικών κρατών: στην Ελλάδα ανήκει η μισή περίπου έκταση της περιοχής όπου κατοικεί ο μισός πληθυσμός της, στη Βόρεια Μακεδονία ανήκει σχεδόν το 40% της έκτασης και στη Βουλγαρία περίπου το 10%, στην Επαρχία Μπλαγκόεβγκραντ. Παρέχεται από τη Wikipedia