Blaise Pascal

thumb|Jedna z pierwszych [[Pascalina|Pascalin na wystawie w paryskim Musée des Arts et Métiers]]

Blaise Pascal, wym. [], pol. Błażej Pascal (ur. 19 czerwca 1623 w Clermont-Ferrand, zm. 19 sierpnia 1662 w Paryżu) – francuski intelektualista: matematyk, fizyk, inżynier-wynalazca, filozof, teolog i literat.

Początkowo był przede wszystkim matematykiem, współtworzącym dwie nowe dyscypliny: geometrię rzutową i probabilistykę. Pionierskie prace Pascala, Fermata i Huygensa w tej drugiej dziedzinie wywarły wpływ na nowożytną ekonomię i inne nauki społeczne. Pascal jest też znany m.in. z twierdzenia Pascala w geometrii płaskiej oraz trójkąta Pascala.

W fizyce zajmował się głównie mechaniką płynów, zwłaszcza statyką płynów – hydrostatyką i aerostatyką. Został upamiętniony nazwami prawa Pascala oraz jednostki ciśnienia w układzie SI: paskala (Pa). Sprecyzował pojęcia ciśnienia i próżni, uogólniając prace Torricellego. W swoich opracowaniach bronił metody naukowej.

Jako inżynier wynalazł strzykawkę, prasę hydrauliczną, rodzaj ruletki i jeden z pierwszych kalkulatorów mechanicznych – sumator zwany pascaliną, jeszcze przed ławą liczącą Leibniza. Być może dzięki temu w latach 70. XX wieku Pascala upamiętniono nazwą języka programowania.

Blaise Pascal w wieku 32 lat doznał mistycznego przeżycia. W jego następstwie porzucił nauki ścisłe, poświęcając się filozofii, teologii i pisarstwu. Z tego okresu życia Pascala pochodzą jego dwa najbardziej znane dzieła: ''Prowincjałki'' i ''Myśli'' (fr. ''Pensées''). Opisał w nich m.in. zakład Pascala – argument za wiarą religijną, który nie broni wprost jej prawdziwości w klasycznym sensie. Jako teolog katolicki przedstawiał jansenizm – surową odmianę augustynizmu, bliską kalwinizmowi, potem potępioną przez Kościół katolicki. Pascal bywa nazywany fideistą i irracjonalistą – tak jak inni janseniści – oraz prekursorem kierunków filozoficzno-literackich XIX i XX wieku jak egzystencjalizm i intuicjonizm filozoficzny.

Przez całe życie borykał się z problemami zdrowotnymi; zmarł w wieku 39 lat. Źródło: Wikipedia